Verslag van het symposium ter gelegenheid van de ‘Doop’ van het Maritiem Portal van Nederland
Datum: 18 november 2016
Plaats: Het Trippenhuis, Amsterdam
Welkomstwoord
Namens de Stuurgroep Governance van het Maritiem Portal van Nederland verwelkomt dr. Anita van Dissel (UL) de aanwezigen en de deelnemers aan het portal op het symposium ter gelegenheid van de ‘Doop’ van de website Maritiem Portal. In het bijzonder verwelkomt ze drs. Reginald T.B. Visser van de Samenwerkende Maritieme Fondsen, dr. Els van Eijck van Heslinga, de drijvende kracht achter het Maritiem Portal en lid van Stuurgroep Governance, en de sprekers.
Het Maritiem portal van Nederland en historisch onderzoek
Dr. Jelle van Lottum (senior onderzoeker Huygens ING) wijst op het belang van het Maritiem Portal voor historisch onderzoek. Door het samenbrengen van bronnen en het clusteren van kennis zal het Portal de onderzoeker en de belangstellende stimuleren om verder te kijken dan de ‘usual suspects’. Ter illustrering een voorbeeld uit zijn eigen onderzoek. Van Lottum achterhaalde op basis van Amsterdamse DTB-boeken, VOC-archieven, Noorse digitale databestanden, bronnenmateriaal van Simon Hart en maritieme publicaties de levensgeschiedenis van het zeventiende-eeuwse Noorse echtpaar Magnus en Barbara. In Amsterdam vond Magnus werk bij de marine en Barbara werd dienstbode. Een voorbeeld van participatie van buitenlanders in de maritieme sector en in Amsterdamse economie en een bijdrage aan interdisciplinair en internationaal onderzoek op het gebied van arbeidsmigratie.
Het Maritiem Portal van Nederland
Dr. Rik Hoekstra (projectmanager Huygens ING) legt uit wat het Maritiem Portal momenteel te bieden heeft. Op dit moment is de eerste testfase van start gegaan en het is verheugend dat er al veel informatie beschikbaar is. De toekomst ziet er rooskleurig uit, er is een groot draagvlak voor het webportal onder maritiem-historische instellingen en organisaties. De zoekfunctie biedt de mogelijkheid om de hele inhoud van het webportal en de geïntegreerde toegangen op maritiem-historisch materiaal te doorzoeken. Met zijn allen zullen we het portal vorm gaan geven. Alleen met de hulp van de deelnemers kan er regelmatig nieuwe content worden geplaatst. De deelnemers kunnen binnenkort gebruik gaan maken van de intranetfunctie. De Nieuwe Maritieme Geschiedenis van Nederland zal op de site een centrale plaats gaan innemen.
Na de lezing is er gelegenheid om vragen te stellen.
1 Adri van Vliet (NIHM) informeert naar de gebruikte terminologie en wijst in dat verband met name op het gebruik van de term collecties en het onderscheid instellingen/collecties. Hij vraagt om meer aansluiting bij de verwachting van de gebruiker bij het hanteren van deze termen.
2 Peter Sigmond signaleert dat buitenlandse links ontbreken. Hij wijst er op dat in buitenlandse collecties ook veel materiaal te vinden is en vraagt om te verwijzen naar buitenlandse online collecties. Hoekstra antwoordt dat deze links nu nog niet beschikbaar zijn maar dat het de bedoeling is om naar zo veel mogelijk buitenlandse collecties online te verwijzen, mits zij betrekking hebben op de Nederlandse geschiedenis. Suggesties zijn van harte welkom.
3 Jelle van Lottum vraagt of er via de collecties rechtstreeks verwezen wordt naar de collectie. Hoekstra meldt dat dit inderdaad in principe de bedoeling is, maar dat dit soms helaas niet mogelijk is in verband met de opbouw van een website.
4 Jur Leinenga (Noordelijk Scheepvaartmuseum) wijst op interessante collecties van gemeentearchieven en stadsarchieven, die online worden gepubliceerd met hulp van groepen vrijwilligers. Hanteert het Maritiem Portal kwaliteitseisen voor aangeleverde data? Worden die ergens vermeld? Hoekstra legt uit dat op dit moment via het Maritiem Portal alleen nog maar naar collecties wordt verwezen. Als dergelijke informatie in het Portal wordt opgenomen, zullen de criteria strenger worden.
5 Els Jacobs (Vereeniging Nederlandsch Historisch Scheepvaart Museum) verzoekt om in de banner wisselende beelden op te nemen. De huidige banner vindt ze te weinig nostalgisch.
6 Rana Dams (Reddingmuseum) informeert of er profielen van gebruikers zijn aangemaakt. Hoekstra bericht dat dit nog niet is gedaan, maar bij het
aanpassen van de functionaliteit zal hier verder over worden nagedacht.
Digitale informatie over tastbaar erfgoed: het onderwater cultureel erfgoed ontsloten
Willemien van de Langemheen (communicatieadviseur en woordvoerder Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Maritiem Programma 2012-2016, (http://www.maritiemprogramma.nl/) legt uit dat de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) zich bezig houdt met het behoud, de duurzame ontwikkeling en de toegankelijkheid van erfgoed op nationaal niveau. In Nederland zijn circa 60.000 plekken aan te wijzen die onderzocht zouden moeten worden vanwege enige relatie met maritiem erfgoed. De RCE moet dus keuzes maken (bijvoorbeeld http://cultureelerfgoed.nl/nieuws/maritiem-archeologen-duiken-naar-voc-wrak-de-rooswijk).
De gebruikte technieken en methoden bij maritieme archeologie zijn voortdurend aan verandering onderhevig. Er wordt zo veel mogelijk samengewerkt met amateur-duikers en amateur-onderwaterarcheologen (www.maritiem-erfgoed.nl). Zij zijn de ogen en oren van de zee en brengen schatten boven water, waarvan ze soms de culturele waarde niet beseffen. Via dit platform kan maritieme archeologische kennis worden gekoppeld aan het Maritiem Portal. Vervolgens wordt de interessante documentaire De zoektocht naar de Hoorn vertoond. De Hoorn was een Nederlands schip dat in 1615 zonk in Argentijnse wateren (zie ook http://www.machuproject.eu/hoorn/intro.htm).
18 Jaar Maritiem Digitaal: een “digitale kaartenbak” met ambities?
Drs. Pieter Jan Klapwijk (kunsthistoricus, applicatiebeheerder Maritiem Museum Rotterdam, secretaris Linschoten-Vereeniging) geeft een overzicht van de geschiedenis van Maritiem Digitaal (http://www.maritiemdigitaal.nl/), een initiatief van de Rotterdamse en Amsterdamse scheepvaartmusea. De start van deze eerste presentatie van maritieme museale collecties was op 6 oktober 1998. Tegenwoordig nemen 20 musea deel aan de gezamenlijk online database, waarin gegevens kunnen worden opgezocht over voorwerpen en literatuur die zich in deze musea bevinden. Er zijn ruim 700.000 objecten beschreven en zijn ruim 3.500.000 afbeeldingen beschikbaar. Het technisch platform van de site is aan vernieuwing toe. Tijd, geld en menskracht zijn helaas schaars. Maritiem Digitaal wil graag doorgaan, maar of dat op de huidige voet zal gebeuren of in een andere vorm, is vooralsnog een open vraag.
‘Doop’ van de website Maritiem Portal van Nederland
Drs. Reginald T.B. Visser (Samenwerkende Maritieme Fondsen) ‘doopt’ het Maritiem Portal van Nederland door de start van een filmpje (https://vimeo.com/193343760), waarin een schip van stapel loopt; na deze symbolische tewaterlating is het Maritiem Portal voor iedereen toegankelijk. Visser wenst het Maritiem Portal en zijn bemanning (personeel en gebruikers) een behouden vaart!
Sluiting
Van Dissel bedankt de heer Visser voor zijn openingshandeling. De Stuurgroep Governance en de Werkgroep Content zullen de gemaakte op- en aanmerkingen ter harte nemen. Van Dissel biedt Visser een fles champagne aan. Vervolgens overhandigt ze Els van Eijck van Heslinga ook een fles champagne voor het vele werk wat zin de afgelopen periode voor het Maritiem Portal heeft verricht. Van Dissel spreekt, mede namens de Stuurgroep, haar dank uit aan alle sprekers en bedankt tevens de aanwezigen voor hun komst.