Schilderij van kermisterrein met draaimolen langs de kade van (vermoedelijk) Katendrecht, door Dolf Henkes (1961). Bron: Museum Rotterdam.
Hoe zijn Rotterdams beruchte amusementsbuurten verdwenen in de loop van de twintigste eeuw, en hoe zijn hun erfenissen blijven hangen in het veranderende ruimtelijke en culturele weefsel van de havenstad? In tegenstelling tot Hamburgs Reeperbahn of Parallel Avenue in Barcelona kan Rotterdam tegenwoordig niet meer buigen op een enkele afgebakende ruimte die de typische cultuur van de havenstad heeft overgedragen naar het huidige tijdperk van wereldwijd toerisme en evenementen.
Het symposium van het Maritiem Portal en de Nieuwe Maritieme Geschiedenis van Nederland (NMGN), dat twee keer per jaar wordt georganiseerd, is een niet meer weg te denken gebeurtenis in maritiem Nederland. Deze keer was Europa’s maritieme hoofdstad Rotterdam uitgekozen als plaats van handeling. Daar verkeerden op 12 mei 2023 zo’n 90 geïnteresseerden 2023 in het gebouw van het Scheepvaart en Transport College (STC-group) letterlijk in hogere (maritieme) sferen. Hoog boven het water en de scheepvaart, maar van alle kanten zichtbaar, was dat een uitstekende en passende locatie. Het gebeurde allemaal in de Lloydzaal op de dertiende verdieping. Dat dat beslist geen ongeluk bracht, bleek uit het wederom zeer gevarieerde programma dat was samengesteld.
Peter Sigmond houdt een voordracht over de familie Van Vlissingen.
Zaterdagochtend 25 februari 2023. In een moderne zaal van het Science Centre in Delft zitten ongeveer zeventig toehoorders om meer over Paul van Vlissingen en zijn zoon Paul Cornelis te weten te komen. Beiden waren negentiende-eeuwse grootondernemers, en in hun fabrieken werden stoommachines en -apparaten ontwikkeld en gebouwd. De spreker is dr. Peter Sigmond, historicus en schrijver van het boek Paul van Vlissingen & Zoon, ondernemers in stoom (2021). Een dagboekje uit 1902 dat in de familie circuleerde en bleek te zijn geschreven door zijn betovergrootmoeder – de vrouw van Paul Cornelis van Vlissingen, was de directe aanleiding voor hem om in deze fascinerende familie-geschiedenis met een groot belang voor de Nederlandse techniekgeschiedenis, te duiken. Het KIVI en Histechnica hadden hem uitgenodigd om het resultaat van deze duik aan hun leden te presenteren.
Overzicht van een aantal van de Westerwald kruiken van BZN2. Bron: Maritiem Archeologisch Depot Batavialand.
Zoals wij nu grote containerschepen kennen om goederen te vervoeren, gebruikte men vroeger grote houten handelsschepen. Deze handelsschepen vervoerden variërende soorten goederen zoals eten en grondstoffen maar ook gebruiksgoederen zoals kruiken. Een verzameling van een groot aantal kruiken die gevonden zijn in het wrak van een handelsschip is hier een goed voorbeeld van!
Op 24 februari 2023 presenteerden de fellows van Het Scheepvaartmuseum hun onderzoek. Het fellowshipprogramma van Het Scheepvaartmuseum biedt elk jaar een aantal onderzoekers de kans om onderzoek te doen naar het maritieme verleden van Nederland. Vanuit verschillende disciplines doen zij onderzoek naar de collectie van het museum en bieden zij een nieuw perspectief op de collectie. Ook dit jaar was het een boeiende en gevarieerde middag waarin de fellows de voortgang en resultaten van hun projecten presenteerden.
Herinnert u zich Maritiem Digitaal nog? Misschien gebruikt u die website zelfs regelmatig, want u kunt er online nog steeds terecht. Het is een fantastisch concept: een centrale plaats waar u kunt zoeken door de maritieme erfgoedcollecties van zo’n twintig deelnemende musea. Van het Baggermuseumtot het Zuiderzeemuseum en alles ertussen in. Toen de site meer dan twintig jaar geleden werd gelanceerd, was die zijn tijd ver vooruit. Maritiem Digitaal werd goed bezocht en dat is niet voorbij: nog steeds ontdekken bezoekers de prachtige maritieme collecties die erop staan. Maar Maritiem Digitaal voelt verouderd aan. Het concept staat nog als een huis, maar de site is ingehaald door technische ontwikkelingen.
Joep Zonne is een regelmatige bezoeker van het Stadsarchief van Vlaardingen en het Maritiem Museum Rotterdam. Begonnen als stamboomonderzoeker publiceerde hij over verschillende historische onderwerpen, onder meer over zijn overgrootvader, Jakob Zonne, de diepzeevisser. Gaandeweg richtte Zonne, zelf een oud-Vlaardinger, zich ook op andere onderwerpen, waarvan de haringvisserij er een was. In betrekkelijk korte tijd schreef hij drie boeken hierover, die met elkaar gemeen hebben dat ze allemaal dezelfde omslagfoto dragen: het Vissersmonument, gesitueerd op het Grote Visserijplein in Vlaardingen. Een visser met een zuidwester op zijn hoofd haalt de netten binnen. Wie het standbeeld kent, weet dat er een treurende weduwvrouw met een kind in reliëf op de sokkel staat afgebeeld. Het opschrift luidt ‘Voor hen die bleven’ en het beeld gedenkt hiermee de op zee gebleven Vlaardingse vissers. De Vlaardingse beeldhouwer Govert van Brandwijk (1911-1993) vervaardigde het bronzen standbeeld in 1950. Waar het beeld staat, was van oudsher de waterverbinding tussen de Oude en de ‘Nieuwe’ Koningin Wilhelminahaven.
