Vereniging De Binnenvaart was van 5 tot 8 oktober 2025 gastheer van de ENoRM 2025 Conferentie. Een 25-tal vertegenwoordigers van Europese binnenvaartmusea waren in het Binnenvaartmuseum te Dordrecht bijeen om over het thema ‘de binnenvaart als immaterieel erfgoed’ te praten.
ENoRM staat voor European Network of River Museums, een Europees netwerk van binnenvaartmusea. Het netwerk werd in 2014 opgericht vanuit een gezamenlijke initiatief van het Lauenburger Elbschifffahtsarchiv en het Nationaal Maritiem Museum in Gdansk. Het bestaat uit aan de Europese binnenvaart gerelateerde musea en collectiebeheerders en heeft een open karakter. Op het moment zijn er zestien leden bij ENoRM aangesloten, verspreid over de landen Duitsland, Frankrijk, Hongarije, Nederland, Oostenrijk, Polen, Roemenië, Servië, Slowakije en Zwitserland.
Behoud van erfgoed
De doelstelling van ENoRM is het behoud van materieel en immaterieel cultureel en technisch erfgoed op en langs de Europese rivieren en kanalen. Het netwerk wil dit bereiken door enerzijds de binnenvaartmusea en aanverwante instellingen met elkaar in verbinding te brengen, de contacten te intensiveren, samenwerking te bevorderen, en wederzijdse kennis en ervaringen te verrijken door deze uit te diepen en te delen. Anderzijds zetten de deelnemers zich in het erfgoed uit te dragen en bekend te maken bij overheden en relevante instellingen en bij het brede publiek.
De belangrijkste activiteit is de jaarlijkse bijeenkomst, georganiseerd door telkens een ander lid. In het verleden werden de conferenties georganiseerd in Gdansk (2014), Lauenburg (2015), Duisburg (2016), Wenen (2017), Belgrado (2018) en Waltrop (2019). Na een onderbreking vanwege corona werd de serie hervat in Bydgoszcz (2022) en daarna Basel (2023), Bratislava (2024) en nu viel de eer te beurt aan Dordrecht.
ENoRM 2025
Dit jaar verzamelden zich 25 deelnemers uit acht landen in het Binnenvaartmuseum in Dordrecht. Na de ontvangst door organisator Vereniging ‘De Binnenvaart’ heette Jagoda Klim, curator van het museum in Gdansk de aanwezigen welkom namens ENoRM. Klim is een van de medeoprichters en drijvende kracht achter het netwerk. Ook de wethouder van Dordrecht, Maarten Burggraaf kwam langs om het openingswoord te verzorgen en de gasten welkom te heten in zijn stad. Burggraaf ging in op de belangrijke positie die Dordrecht al eeuwenlang in de binnenvaart inneemt. Tegenwoordig passeren jaarlijks meer dan 150.000 schepen het drierivierenpunt. Volgens de wethouder is de stad ook koploper in innovatie en verduurzaming met Smart Delta Drechtsteden als kraamkamer voor nieuwe ideeën en technieken. Hij huldigde ook de rol die de vrijwilligers van Vereniging ‘De Binnenvaart’ daarin spelen.
Het programma van de conferentie van dit jaar onder leiding van dagvoorzitter Dominic Schrijer was een mix van presentaties door de deelnemers en van deskundigen over het bindende thema ‘De binnenvaart als immaterieel erfgoed’. Debby Davidse van het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland gaf een presentatie over het hoofdthema. Het leven, werken en de cultuur in de binnenvaart is vorig jaar opgenomen in het Netwerk van Immaterieel Erfgoed Nederland. De volgende stap is het verkrijgen van een plaats op de UNESCO immaterieel werelderfgoedlijst.
Naast presentaties aanhoren was er ook gelegenheid om de op de René Siegfried en de LASH-bak ingerichte musea te bezoeken. De eerste dag werd afgesloten met een traditioneel Captain’s dinner waarbij de deelnemers konden napraten en bijpraten, want een groot deel van het gezelschap heeft al jaren contact met elkaar en elkaars musea.
Vaartocht
Hoofdmoot van de tweede conferentiedag was een vaartocht met de eigen Veerdienst 3 van Vereniging ‘De Binnenvaart’. Na een aantal voordrachten in de ochtenduren gingen om 11.30 de trossen los voor eerst een rondje langs de redes van Dordrecht en Zwijndrecht, waarna koers werd gezet richting Sliedrecht voor een bezoek aan het Baggermuseum. Na de kennismaking met de baggerwereld verliep de terugreis via de Helsluis, de Helsloot en het Wantij. Onderweg konden de gasten genieten van het uitzicht, de natuur, een lunch en de gesprekken met elkaar. Bij terugkomst was er gelegenheid om in het ruim van de Franse motor Marot de daar opgebouwde tentoonstelling te bewonderen, waarna de dag werd afgesloten met een Aziatisch buffet.
De laatste dag van de conferentie stond in het teken van een podiumdiscussie geleid door Dominic Schrijer waaraan deelnamen Gerard Kester (ESO), Iris Brandts (Erfgoedhuis Zuid-Holland) en Bart Verkade (Erfgoedhavens Rotterdam). Onderwerp was de brug die moet worden geslagen tussen de huidige binnenvaartwereld en het immateriële erfgoed.
Het afsluitende woord was weer aan Jagoda Klim. Zij keek terug op een geslaagde editie van de ENoRM conferentie en dankte iedereen die dit mogelijk heeft gemaakt. Zij kondigde ook al aan dat de volgende conferentie in 2026 in Praag en Děčín wordt gehouden en ENoRM 2027 zal in Gdansk plaatsvinden. Daarna volgde nog een gezamenlijke afscheidslunch waarna de conferentiedeelnemers huiswaarts keerden. Voor geïnteresseerden is de verslaglegging van ENoRM op hun webpagina vrij toegankelijk via https://enorm-online.eu/conferences/
Biografie
Wilfried Veldhuijzen (1951) is schipperszoon en opgegroeid in de binnenvaart. Hij was vele jaren werkzaam als relatiebeheerder binnenvaart bij Nederlandse banken. Sinds zijn pensionering is hij actief als correspondent voor de Scheepvaartkrant.
Bovenstaand artikel is ook in de Scheepvaartkrant van 15 oktober 2025, week 42-43, pagina 13 geplaatst.