Bij het opschrijven van mijn ervaringen tijdens SAIL Amsterdam 2025, 20-24 augustus 2025, denk ik terug aan een zomer met bijzonder veel maritieme indrukken. Met mijn gezin maakte ik het staartje van de wereldreis van driemastschoener Oosterschelde mee, van Falmouth via Londen terug naar Rotterdam. Deze reis was doorspekt met feestelijkheden in alle genoemde havens, waarbij de vaartocht over de Nieuwe Waterweg al een soort mini-sail bleek te zijn. Nog nagenietend rolde ik daarna de voorbereidingen van SAIL Amsterdam in.
De aandacht voor dit evenement – een van de grootste maritieme festivals ter wereld – is in de media breed uitgemeten, en daar konden verschillende collega’s van Het Scheepvaartmuseum aan bijdragen. Het was voor de afdeling collecties ‘alle hens aan dek’: collega Tim Streefkerk schoof aan bij de talkshow die de NOS uitzond, en er was aanwezigheid van collega’s op radio en via live-streams van verschillende media. Zelf heb ik een bijdrage geleverd aan de verslaglegging van de SAIL-in op de lokale en regionale zenders AT5 en NH-tv. Maar je voorbereiden op een live verslaglegging van drie en een half uur over een optocht van ongeveer 40 tall ships en 650 erfgoedschepen, hoe doe je dat?
Door mijn eigen ervaring met het restaureren van, het varen met en vooral het kijken naar historische vaartuigen, en door mijn werk in de bibliotheek van Het Scheepvaartmuseum is de algemene kennis over het onderwerp ruimschoots aanwezig. Toch heb ik vooraf wel extra tijd gestoken in het bedenken hoe je sommige zaken uitlegt aan toeschouwers die weinig maritieme kennis hebben. En naast gespreksstof over typen schepen en tuigage, het zeilen en leven aan boord, historische schepen, replicaschepen en nieuwbouw, het gebruik en hergebruik van zeilschepen als trainingsschip of passagiersschip, pleziervaartuig of varende woning, vond ik dat ik een aantal extra verhalen en feiten paraat moest hebben.
De samenwerking met presentator Fabienne Mucuk en het team van AT5 was prettig en gemoedelijk. Met een klein team van vijf personen stonden we die middag in de zon aan een statafel op vier vierkante meter aan het einde van de pier bij het NACO-huisje, vlakbij het Centraal Station. Dat was een redelijk comfortabele positie in vergelijking met de mensenmassa die zich achter de twee dranghekken bevond. Vanaf het begin was het improviseren, want de ‘afkijk’ van andere beelden op de laptop bleek in de zon slecht zichtbaar en de vooraf aangeleverde volgorde van tallships kon na de eerste vijf schepen in de prullenbak. Ik had veel meer willen vertellen dan wat in de uitzending paste, alle zendtijd aan een stuk door volpraten is voor de luisteraars en kijkers waarschijnlijk te overvloedig, dus werd er af en toe een gesprek gevoerd en ook geschakeld met twee verslaggevers op andere locaties langs de route.
Ik heb de verslaglegging van de SAIL-in als één groot feest ervaren. Het is een voorrecht om op zo’n goede locatie alle schepen aan je voorbij te zien varen, leuk om te improviseren en om je eigen kennis bij zo’n enorm evenement te kunnen delen met anderen. Had ik op alle vragen een antwoord? Nee, naar aanleiding van de uitzending heb ik een aantal onderwerpen op mijn lijstje gezet waarvan ik vind dat ik er meer over zou moeten weten, hedendaagse marineschepen bijvoorbeeld.
De intocht op woensdag 20 augustus 2025 was nog maar de start van een aantal hele drukke dagen. Voor het eerst was Het Scheepvaartmuseum ook echt onderdeel van het evenemententerrein. Er was gedurende het evenement een continue stroom mensen over de tijdelijke loopbrug die aansloot op de museumsteiger. Naast een aantal dagen gratis toegang (mede ter gelegenheid van 750 jaar Amsterdam) werd er een verdiepingsprogramma aangeboden. In totaal heeft het museum tijdens deze dagen 28.995 mensen ontvangen, met op zaterdag een record van 11.872. Ook was er een infopunt in het NACO-huisje aan het IJ en heeft de vrijwillige bemanning met de Christiaan Brunings het water dun gevaren.
Het hele evenement verliep in een gemoedelijke sfeer, en voor wie genoeg had van de enorme mensenmassa langs de kades was de programmering op het NDSM-terrein en het Marineterrein een welkome afwisseling. Ik heb vooral genoten van alle contrasten: ‘Mainstream’ langs de kades van de IJ-haven naast meer alternatieve programmering op ‘Kaap de Groene Hoop’; de grote zeiltrainingsschepen zoals de BAP Union (waar op de kade ook de langste rij stond) naast piepkleine opduwers. En de oudste deelnemer (een Noorse houten kustsloep uit 1854, de Anna af Sand) naast de hypermoderne schepen die bij de Damen werf te bezichtigen waren. Ik kan er weer even tegenaan.
Biografie
Marja Goud is Hoofd bibiotheek bij Het Scheepvaartmuseum, Amsterdam. Ze restaureerde samen met haar man een hasselteraak en een opduwer.