Blog: De muntgewichtdoos uit Scheurrak SO1

Muntgewicht voor een gouden munt, 1 Vlies of Gouden Vlies, met het verkopersmerk van Hans Fonq en de hand van Antwerpen, 1584. Maritiem Archeologisch Depot Batavialand, Collectie RCE, objectnummer SO1-37154. Foto door restauratieatelier Restaura.



In 2020 startte er een nieuw onderzoek naar het scheepswrak Scheurrak SO1. In dit interdisciplinaire project, een samenwerking tussen de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Universiteit Leiden, onderzoeken archeologen en historici zowel de scheepsconstructie als de materiële cultuur van het wrak Scheurrak SO1. Het schip zonk in het laatste decennium van de zestiende eeuw bij Texel. Hoogstwaarschijnlijk was dit schip een straatvaarder, een vrachtschip dat graan uit het Baltisch gebied door de Straat van Gibraltar naar een haven aan de Middellandse Zee vervoerde. Tijdens opgravingen in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw bleek het wrak niet alleen voor de Nederlandse scheepsbouwgeschiedenis belangrijk te zijn, maar ook een uitzonderlijk goed bewaarde scheepsinventaris te herbergen.

Lees verder “Blog: De muntgewichtdoos uit Scheurrak SO1”

Blog: Fundament van Hollandse rijkdom

Een ploeg korendragers aan het werk. Gravure van Casper Luyken uit 1711. Rijksmuseum Amsterdam.

Vanaf de zestiende eeuw ontwikkelde Amsterdam zich tot de graanschuur van Europa. Het Baltisch graan werd niet alleen ingevoerd voor de lokale voedselvoorziening, maar ook opgeslagen om later met handelswinst weer uit te voeren. Bovendien stimuleerde het andere economische sectoren, zoals scheepsbouw en visserij. Johan de Wit sprak in 1671 over de ‘moedernegotie’ van Amsterdam en een Staatse gezant in Denemarken schreef dat hij ‘de sleutels van de Sont in Amsterdam had zien liggen’.

Lees verder “Blog: Fundament van Hollandse rijkdom”

Blog: Stichting Koopvaardijpersoneel 1940-1945 lanceerde op 4 mei 2023 een nieuwe website met unieke databank Koopvaardij

Nadat Nederland door nazi-Duitsland bezet was, legde de Nederlandse regering een vaarplicht op. De vaarplicht moest ervoor zorgen dat voldoende bemanningen beschikbaar zouden blijven en dat zo de noodzakelijke zeetransporten konden blijven doorgaan. Zo gebeurde het dat ruim 32.000 zeelieden niet meer naar hun huis, familie of gezinnen terug konden, ze moesten blijven varen tot een half jaar na de oorlog. Schepen werden ingezet voor transporten van voedsel en belangrijke grondstoffen, maar ook voor vervoer van brandstof, oorlogstuig en soldaten. Men bouwde luxe passagiersschepen om tot troepentransportschepen en later kregen veel schepen ook bewapening, veelal oud materiaal uit de Eerste Wereldoorlog, om zichzelf te verdedigen. Meer dan 1.300 Nederlandse schepen raakte betrokken in de strijd, bijna de helft ging verloren. Van de ruim 32.000 zeelieden op onze handelsvloot verloren meer dan 4.100 hun leven.

Lees verder “Blog: Stichting Koopvaardijpersoneel 1940-1945 lanceerde op 4 mei 2023 een nieuwe website met unieke databank Koopvaardij”

Blog: Dutch Prize Papers (Huygens Instituut – KNAW) – deel 2

Logo website Dutch Prize Papers

Begin augustus 2021 verscheen de blog Dutch Prize Papers. In het ‘Prize Papers archief van The National Archives te Kew (Londen) wordt een zeer gevarieerde collectie van scheepspapieren en correspondenties bewaard: de prijs van Britse kapers uit de periode 1652-1815. In juni 2019 kwamen op Dutch Prize Papers 72.000 scans of 140.000 bladzijden van vooral Nederlandse documenten uit de zeventiende tot begin negentiende eeuw en hun metadata online beschikbaar. De blog vertelde over de start van een proef voor automatische tekstherkenning van handgeschreven documenten (bekend als Handwritten Text RecognitionHTR) met behulp van het artificiële intelligentieplatform ‘Transkribus’. Met de recente, belangrijke verbetering van tekstherkenning door toepassing van nieuwe software is het moment daar om “U hoort ervan!” – aan het einde van deze eerste blog – na te komen.

Lees verder “Blog: Dutch Prize Papers (Huygens Instituut – KNAW) – deel 2”

Blog: Tweede editie van Vlootschouw in Het Scheepvaartmuseum groot succes

Sessievoorzitter Jelle van Lottum. Foto Jeroen van der Vliet.


Op vrijdag 30 juni 2023 vond de tweede editie van ‘Vlootschouw van het maritieme verleden van de Lage Landen’ plaats in Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Na de eerste succesvolle editie in januari 2020 was het na drie jaar weer tijd voor een nieuwe bijeenkomst. Honderd deelnemers waren naar het historische ’s Lands Zeemagazijn afgereisd om kennis uit te wisselen, toekomstige plannen en onderzoeken te presenteren en te bespreken en naar elkaars presentaties te luisteren.

Lees verder “Blog: Tweede editie van Vlootschouw in Het Scheepvaartmuseum groot succes”

Blog: Plezier nabij de haven: Een nieuwe kijk op drie beruchte Rotterdamse amusementsbuurten

Schilderij van kermisterrein met draaimolen langs de kade van (vermoedelijk) Katendrecht, door Dolf Henkes (1961). Bron: Museum Rotterdam.

Hoe zijn Rotterdams beruchte amusementsbuurten verdwenen in de loop van de twintigste eeuw, en hoe zijn hun erfenissen blijven hangen in het veranderende ruimtelijke en culturele weefsel van de havenstad? In tegenstelling tot Hamburgs Reeperbahn of Parallel Avenue in Barcelona ​​kan Rotterdam tegenwoordig niet meer buigen op een enkele afgebakende ruimte die de typische cultuur van de havenstad heeft overgedragen naar het huidige tijdperk van wereldwijd toerisme en evenementen.

Lees verder “Blog: Plezier nabij de haven: Een nieuwe kijk op drie beruchte Rotterdamse amusementsbuurten”

Blog: Veertiende symposium van het Maritiem Portal en de Nieuwe Maritieme Geschiedenis van Nederland stond in het teken van het havenbedrijf en andere wetenswaardigheden

Uitzicht van de Lloydzaal. Foto Daniël Tuik.

Het symposium van het Maritiem Portal en de Nieuwe Maritieme Geschiedenis van Nederland (NMGN), dat twee keer per jaar wordt georganiseerd, is een niet meer weg te denken gebeurtenis in maritiem Nederland. Deze keer was Europa’s maritieme hoofdstad Rotterdam uitgekozen als plaats van handeling. Daar verkeerden op 12 mei 2023 zo’n 90 geïnteresseerden 2023 in het gebouw van het Scheepvaart en Transport College (STC-group) letterlijk in hogere (maritieme) sferen. Hoog boven het water en de scheepvaart, maar van alle kanten zichtbaar, was dat een uitstekende en passende locatie. Het gebeurde allemaal in de Lloydzaal op de dertiende verdieping. Dat dat beslist geen ongeluk bracht, bleek uit het wederom zeer gevarieerde programma dat was samengesteld.

Lees verder “Blog: Veertiende symposium van het Maritiem Portal en de Nieuwe Maritieme Geschiedenis van Nederland stond in het teken van het havenbedrijf en andere wetenswaardigheden”