Irene Jacobs leidde de algemene ledenvergadering in goede banen. Foto Ron Brand.
De voorjaarsdag van de Nederlandse Vereniging voor Zeegeschiedenis vond niet alleen plaats in Delft, de ‘thuishaven’ van voorzitter Irene Jacobs en secretaris Alex Poldervaart, maar de thema’s van de lezingen hadden ook een sterk Delfts tintje. Irene Jacobs memoreerde dat nog nooit eerder een bijeenkomst van Zeegeschiedenis in Delft had plaatsgevonden, een stad die toch een tamelijk groot maritiem karakter heeft.
Van links naar rechts: Anita van Dissel, Sjors Stuurman, Gerhard de Kok, Henk Dessens, Anna van Velzen en Remmelt Daalder. Foto Rozemarijn Vlijm.
Op 3 mei 2024 vond in Muzee Scheveningen het zestiende symposium van het Maritiem Portal (MP) en de Nieuwe Maritieme Geschiedenis van Nederland (NMGN) plaats. Bij aankomst in het museum kregen genodigden al een klein voorproefje van het programma van die dag. Er hingen in de hal indrukwekkende foto’s van vrouwen in klederdracht. Deze kunstwerken van fotograaf en kunstenaar Jimmy Nelson vormden een mooie opmaat voor het thema van het symposium: maritieme cultuur in Nederland. De dag werd geleid door voorzitter Anita van Dissel (Universiteit Leiden).
Hugo ter Avest en het schilderij van ‘de Stad en Lande’. (Foto Jelle Jan Koopmans)
Op zaterdag 3 februari 2024 vond het jaarlijks symposium van de Wurkgroep Martime Skiednis plaats in het Fries Scheepvaart Museum in Sneek. Het thema dit jaar was ‘Friezen in de admiraliteiten van de Republiek in de Vroegmoderne Tijd’. Voorzitter Peter Tolsma opende het symposium met een verwijzing naar het boek Verzwegen Zeeheld Jacob Benckes van oud bestuurslid Jan de Vries. De belangrijkste vraag van het symposium was: hoe kan het dat er zoveel Friezen actief waren in de admiraliteit en wie waren dat?
Model van een fluitschip, ca. 1650. Het Scheepvaartmuseum, Amsterdam.
In 2020 ontdekten duikers een Hollands fluitschip, op de bodem van de Finse Golf. De afbeelding van een zwaan en het bouwjaar (1636) op het hakkebord wijzen in de richting van een rond 1638 gezonken graanschip van een kapitein uit Nieuwendam.
Op 17 februari 2024 opent het Westlands Museum een tentoonstelling met het werk van Ben Viegers. Tijdens een eerste expertmeeting, waaraan ik mocht deelnemen ter voorbereiding op de tentoonstelling, verraste mij de grote hoeveelheid schilderijen, waarop hij een Westlandse schuit heeft geschilderd.
Dit voorjaar verschijnt mijn boek LAMMEREN ONDER WOLVEN – Varen op leven en dood in WO II. Het gaat over de huiveringwekkende strijd van de Nederlandse koopvaardij tegen een vijand die met duikboten, gevechtsvliegtuigen en zeemijnen dood en verderf zaait en oceanen doet veranderen in slagvelden. Het is geen ‘droge’ geschiedenis, maar een persoonlijk verhaal, verteld vanuit de beleving van de broers Cornelis en Jacob Haasnoot. De lezer wordt meegenomen in hun worsteling met het oorlogsgeweld.
Willem van de Velde de Oude, The battle of Femern. Google Art Project
In 2022 is mijn boek Niederländische Seefahrer in schwedischen Diensten uitgekomen, waarvoor ik zowel de Nederlandse officieren van de Zweedse marine in het midden van de 17e eeuw alsook de hulpvloot, die in 1644 door de ondernemer Louis de Geer voor Zweden uitgerust werd, onderzocht heb. Tot circa 1650 had Zweden een tekort aan officieren die grote oorlogsschepen buiten de eigen wateren konden navigeren. De deelname van Zweden aan de Dertigjarige Oorlog (1630-1648) en de Deens-Zweedse Oorlog (1643-1645) zorgde voor jaarlijkse Zweedse wervingen van kapiteins en luitenants in de Nederlandse Republiek. In totaal werden gedurende deze oorlogen minstens 139 kapiteins en luitenants en twee vice-admiralen aangenomen, zodat in 1649 46% van de kapiteins van de Zweedse admiraliteit in de Republiek gerekruteerd was. In matrozen waren de Zweedse wervers normaal gesproken niet geïnteresseerd. De uitzondering op deze regel waren de zeelieden van de bovengenoemde hulpvloot. Hoewel al eerder studies over Nederlandse eskaders in buitenlandse dienst gepubliceerd zijn, is over de matrozen van dit soort expedities niets bekend. Wat waren dit voor zeelieden en waarom traden ze in dienst van een vreemde staat?
