De voormalige Zuiderzee speelde een belangrijke rol in de maritieme geschiedenis van Nederland. Stille getuigen hiervan zijn de honderden scheepswrakken die zich inmiddels onder de grond van Flevoland bevinden. Voor een groot deel geldt dat afgezien van de locatie er weinig bekend is. Dit is ook het geval voor een groot vrachtschip in de Noordoostpolder waarvan archeologen van de Rijksuniversiteit Groningen recentelijk begonnen zijn met de opgraving.
Het schip ligt nabij Rutten op het land van Douwe Dijkstra, een derde generatie landbouwer in de Noordoostpolder. Zijn familie was op de hoogte van het bestaan van het wrak en heeft decennialang zonder veel problemen het land kunnen bewerken. Met het gebruik van steeds zwaardere landbouwmachines nam de kans om het wrak te raken echter toe. In 2016 is dan ook besloten om een vooronderzoek te laten uitvoeren. Het werd al snel duidelijk dat het om een zeer bijzondere vondst ging. Waar de meeste in Flevoland gevonden scheepswrakken een lengte hadden tot 20 meter, bleek dat men hier te maken had met een schip van 30 tot 35 meter.
De opgraving bracht meer duidelijkheid, maar gaf ook stof tot vragen. Uit gevonden bestek, servies en meetapparatuur kon men concluderen dat het waarschijnlijk een Engels vrachtschip uit de 18e eeuw betrof. Uit de aanwezigheid van een dubbele laag waarmee het hout beschermd werd tegen het zoute water, paalworm en zeepokken, kon men afleiden dat het schip normaal gesproken waarschijnlijk voer op grote zeeën. Vermoedelijk werd het gebruikt op de internationale handel op Groot-Brittannië of het Middellandse Zeegebied. Gezien de locatie riep dit nieuwe vragen op. De Zuiderzee was destijds immers te ondiep voor dergelijke schepen. Maritiem archeoloog en projectleider van de opgraving Yftinus van Popta stelt dat het schip op reis naar Amsterdam waarschijnlijk uit koers raakte en zo in de problemen kwam. Een deel van de lading lag nog in het wrak, iets wat er op wijst dat de bemanning het schip snel heeft moeten verlaten.
De komende tijd zal een team van de International Fieldschool for Maritime Archaeology Flevoland het wrak verder opgraven. In de zomer zal in het gemeentehuis van Emmeloord een kleine expositie worden ingericht.
Bronnen:
‘Ongekend groot scheepswrak in klei van Noordoostpolder’, NOS, 6 juni 2018.
‘Opgraving moet duidelijkheid geven over scheepswrak’, Omroep Flevoland, 6 juni 2018.