De klimaatcrisis heeft een enorme impact op de Arctische regio. Smeltend ijs legt zeeroutes open, wat commerciële en militaire belangen sterk vergroot. Een groot contrast met 400 jaar geleden toen het gebied nog een mythische ondoordringbare plek was. Het Scheepvaartmuseum toont in het najaar van 2019 twee tentoonstellingen die deze onderwerpen belichten.
Strijd om het ijs vertelt het historische verhaal van de Nederlandse groei in het Noordpoolgebied. Exploratie, exploitatie, wetenschap en nationalisme spelen allen een rol in dit proces waarbinnen de grenzen van het mogelijke steeds verder opschuiven. Wat startte met mythische verhalen leidde tot beroemde expedities zoals onder Willem Barentsz in 1596. In de afgelopen vier eeuwen verkenden pioniers en wetenschappers het gebied en brachten zij dit langzaam in kaart.
De tentoonstelling bevat o.a. nooit eerder getoonde foto’s van de Nederlandse expeditie met het stoomschip Varna naar West-Siberië uit 1882 gemaakt door astronoom Henri Ekama. Als het schip in het pakijs bekneld raakt besluit de bemanning op het ijs te overwinteren. Wanneer het schip in het voorjaar van 1883 zinkt zijn zij genoodzaakt om te voet terug te keren. Na drie weken wordt men uiteindelijk opgepikt door voorbijgaande schepen. Het Scheepvaartmuseum toont voor het eerst unieke foto’s van dit avontuur samen met verschillende objecten zoals de poolbroek, -laarzen, sneeuwbril en wandelstok van Ekama.
De presentatie Arctic: New frontier van fotojournalisten en filmmakers Kadir van Lohuizen en Yuri Kozyrev belicht de actuele situatie van het Noordpoolgebied waarin economische en militaire belangen steeds groter worden. Olie, gas, mineralen en edelmetalen zorgen ervoor dat grootmachten tegenover elkaar staan om het poolgebied te ontginnen. Arctic: New frontier vormt de overgang naar de tentoonstelling Rijzend water van Van Lohuizen. Hierin wordt het publiek wakker geschud uit de droom dat klimaatverandering nog te stoppen is. Het proces kan inmiddels enkel nog vertraagd worden. Van Lohuizen reisde langs de wereld over om de impact van de waterstijging te onderzoeken en in beeld te brengen. Via foto’s en films worden de menselijke verhalen achter de statistieken verteld. Een confronterend beeld van de nabije toekomst.
Strijd om het ijs en Rijzend water zijn vanaf 4 oktober 2019 tot en met 10 mei 2020 te zien. Kijk voor meer informatie op de website van Het Scheepvaartmuseum.