Het Maritiem Museum opent op zaterdag 7 oktober de tentoonstelling ‘How we ditched the Dutch: De kaping van de laatste VOC-vloot’. Een onthullende expo over een kaping die het einde betekende van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), maar niet in onze geschiedenisboeken is terug te vinden. Waarom eigenlijk niet? Een tentoonstelling vanuit het perspectief van de winnaar én verliezer, waarin bezoekers ontdekken dat hun wereldbeeld nooit compleet is.
Op de vroege ochtend van 14 juni 1795 kaapte een Engelse vloot voor de kust van Sint Helena negen VOC-schepen. Trots lieten de Engelsen deze overwinning vereeuwigen door schilder Thomas Luny (1759–1837). Bij de kaping raakte de VOC zoveel schepen en lading kwijt, dat ze het verlies niet meer te boven kwam. Toch is dit verhaal in Nederland vrijwel onbekend.
Winnaar vs. verliezer
Een verlies wordt vaak verzwegen; een overwinning juist gevierd. Daardoor ontbreken er altijd verhalen of perspectieven. Over dit mechanisme gaat de tentoonstelling ‘How we ditched the Dutch’, waarin zes Nederlandse en zes Engelse getuigen van de kaping ieder hun kant van het verhaal vertellen. Van kapitein tot matroos, tot een wetenschapper die toevallig ook aan boord was. En wat was eigenlijk het lot van de Nederlandse opvarenden? Conservator Irene Jacobs dook de archieven in en ontdekte het opmerkelijke verhaal van Casper Schopman, een Rotterdamse scheepsjongen aan boord van één van de gekaapte schepen.
Schilderij kaping voor het eerst te zien
Het schilderij dat Luny van de kaping maakte, is in ‘How we ditched the Dutch’ voor het eerst te zien voor het publiek. Luny schilderde het werk in opdracht van William Money, één van de Britse kapiteins die betrokken was bij de kaping. Zijn nazaten gaven het een mooi plekje boven een dressoir, waar het zo’n 200 jaar bleef hangen. In 2009 werd het schilderij door de familie geveild om geld vrij te maken voor onderhoud van hun landgoed. Het Maritiem Museum kocht ‘A View of the H.C. Ship General Goddard, Captn. W.T. Money, passing along the Enemy’s Line to bring the Dutch Commodore to, at Sun-rise, in the Morning of the 14th. of June 1795’. Na een restauratie bekostigd door de Vrienden van het Maritiem Museum verkeert het schilderij weer in prachtige staat. Klaar voor haar eerste tentoonstelling, waarin ze meteen een hoofdrol speelt.