Blogarchief 2021

Joran Smale, conservator van de maritiem archeologische rijkscollectie bij Batavialand, vertelt in deze blog het verhaal van de zoektocht naar een schippersgezin dat voer op de Zuiderzee. Hun identiteit kon achterhaald worden dankzij de archeologische vondsten die uit wrak OL84 in Oostelijk Flevoland werden geborgen. Meerdere vondsten waren voorzien van opschriften, die van cruciaal belang bleken. Uit online databases en archieven kwam nieuwe informatie naar boven. Maar het wrak heeft nog niet al zijn geheimen prijs gegeven…

Lees verder “Blog: Zilver uit de Zuiderzee. Van wie waren de oorijzers uit scheepswrak OL84?”

De Doggerlandtentoonstelling in het Rijkmuseum van Oudheden opent zo gauw het kan voor publiek en is tot en met 31 oktober 2021 te zien. Ze is tot stand gekomen met financiële steun van het Mondriaan Fonds. Daarna reist de tentoonstelling nog door naar enkele kustmusea. Bij de tentoonstelling is een publieksboek verschenen onder redactie van Luc Amkreutz en Sasja van der Vaart-Verschoof, evenals het kinderboek Onder de golven van archeologe Linda Dielemans met illustraties van Djenné Fila. Voor meer informatie, zie de website van het museum en volg de Facebook/Instagram pagina van Project Doggerland. In 2021 startte onder leiding van dr. Hans Peeters (Universiteit Groningen) tevens een nieuwe onderzoekproject naar de postglaciale bewoning van Doggerland, getiteld: ‘Resurfacing Doggerland’.

Lees verder “Blog: Doggerland. Verdwenen wereld in de Noordzee”

Hoewel het Suezkanaal inmiddels weer vrij is voor de doorvaart, zal de afhandeling van de economische schade door de blokkade van het schip Ever Given (Afbeelding 1) vermoedelijk nog wel even duren. Op 1 april verklaarde de eigenaar, het Japanse bedrijf Shoe Kisen, averij-grosse, en stelde de firma Richard Hogg Lindsey aan als averijdispacheur (Engels ‘average adjuster’). Dat dit onherroepelijk zal leiden tot slepende rechtszaken staat wel vast: de kosten lopen inmiddels al in de honderden miljoenen, en het schip is in beslag genomen door de eigenaar van het Suezkanaal. Maar wat is averij-grosse, waarom koos Shoe Kisen hiervoor, en waar komt dit relatief obscure instrument vandaan?

In deze korte bijdrage wil ik ingaan op de historische wortels van averij-grosse, voornamelijk op de ontwikkeling van het instrument in de Lage Landen in de vroegmoderne periode. Veel van de problemen die nu opspelen bij de Ever Given, waren immers ook onderwerp van debat in zestiende-eeuw Antwerpen, het onderwerp van mijn proefschrift dat ik deze zomer hoop te verdedigen. Op die manier hoop ik enige historische context te geven bij deze gebeurtenis, en aan te tonen waarom dit instrument nog steeds gebruikt wordt.

Lees verder “Blog: Averij-grosse, de Suezblokkade en de Ever Given: enkele maritiem-historische reflecties”

Het vergaan van de Titanic en het grote verlies van mensenlevens op de zee tijdens de eerste wereldoorlog bleef Ane Pieter Schat (* 24 mei 1895) zijn hele leven bij. Het zette hem aan tot het ontwikkelen van zeer ingenieuze davits, toestellen om ook onder ongunstige omstandigheden snel reddingsboten te water te kunnen laten. Op 3 november 2020 was het precies 100 jaar geleden dat Schat een van zijn eerste ontwerpen van een davit patenteerde. In de jaren hierna volgden meer dan 300 andere reddingsmiddelen patenten, die duizenden mensenlevens zouden redden.

Lees verder “Blog: De roerige levensloop van maritieme uitvinder Ane Pieter Schat”

Het Noordelijk Scheepvaartmuseum maakt op dit moment een ingrijpend veranderingsproces door. Het museum wordt een historisch museum voor provincie en stad Groningen en krijgt als nieuwe naam Museum aan de A, een verwijzing naar de Drentse A die langs het museum loopt.
Eeuwenlang was Groningen een echte scheepvaartstad. Zo’n vijftig jaar geleden telde de stad nog verschillende scheepswerven, had het een grote zeevarende bevolking en in de Oosterhaven, aan het begin van het Eemskanaal, lag het vol met coasters. Die tijd is voorbij. Vanaf omstreeks 1970 verdween de scheepvaart geleidelijk aan uit de stad Groningen en de bewoners hebben sindsdien nauwelijks meer een binding met het maritieme verleden. Bezoekers komen dan ook niet meer alleen voor de scheepvaartgeschiedenis maar hebben een bredere historische belangstelling. Vanaf 2014 programmeren we wisseltentoonstellingen die bijna allemaal een niet-maritiem historisch thema hebben. Die keuze wordt door ons publiek, zowel uit stad en provincie Groningen als daarbuiten, hoog gewaardeerd. Een algemeen historisch museum ontbreekt tot nu toe echter in Groningen.

Lees verder “Blog: Van Noordelijk Scheepvaartmuseum naar Museum aan de A”

Jan P. van de Voort oud-medewerker en -vrijwilliger van Museum Vlaardingen, heeft voor het Maritiem Portal een blog over het project Centraal Visserijregister geschreven.

Op 20 januari 2020 vond de eerste ‘Vlootschouw’ van het maritieme verleden van de Lage Landen plaats. Dat was in het Scheepvaartmuseum te Amsterdam. Kees Hendriks van het Zuiderzeemuseum deed een oproep aan vrijwilligers: ‘Wie monstert hier aan? Het Visserijregister heeft jou nodig!’

Wat is het geval? De 40.000 kaarten van het Centraal Visserijregister waren gescand dankzij een subsidie van de Samenwerkende Maritieme Fondsen. Museum Vlaardingen en het Zuiderzeemuseum werken in dit project samen. En het is gelukt: sinds eind januari 2021 is het register te raadplegen op www.zuiderzeecollectie.nl. Misschien heeft ook de coronatijd de vrijwilligers een nuttig tijdverdrijf gegeven.

Lees verder “Blog: Visserij op de kaart gezet: inkijkjes in het Centraal Visserijregister”

Ap Bouman, bestuurslid bij de Stichting Maritieme Historische Databank, kortweg MARHISDATA, heeft voor het Maritiem Portal een blog over het onderzoek van Sikko Parma geschreven.

Eind november werd bij mij thuis door een mede-vrijwilliger van onze stichting MARHISDATA een tweetal grote verhuisdozen gebracht met de nalatenschap van de in september 2020 overleden Sikko Parma (88 jaar). ‘Sikko Parma wie is dat ?’ zullen sommigen onder u wellicht denken. Wel, voor veel genealogen met negentiende-eeuwse zeevarenden in de familie maar ook voor geïnteresseerden in de koopvaardij was hij geen onbekende. Na zijn pensionering in 1992 ging bioloog-onderzoeker Sikko Parma zich verdiepen in de genealogie van zijn Friese voorouders die voeren als kapiteins ter koopvaardij. Zijn onderzoek bracht een schat aan informatie over koopvaardijkapiteins en zeemanscolleges boven water.

Lees verder “Blog: De Collectie Parma: ‘19e eeuwse koopvaardijkapiteins en zeemanscolleges’”